دستگاه تنفسی اسب
فصل 3
دستگاه تنفسی
حیات سلولهای تمامی پستانداران بستگی مستقیم با وجود اکسیژن دارد. اکسیژن توسط عمل تنفس از هوا گرفته میشود و توسط جریان خون در دسترس تک تک سلولها قرار میگیرد. سلولهای قرمز خون این اکسیژن را میگیرند و دی اکسید کربن خود را با آن تعویض میکنند. بدین صورت دی اکسید کربن از بدن خارج میشود. هوای داده شده به بدن قبل از رسیدن به ریهها و جریان خون از تمام طول لوله تنفس عبور میکند. هر عامل یکه در این مسیر مانع جریان هوا باشد موجب کاهش اکسیژن قابل دسترس خون میگردد. میتوان گفت که سیستم تنفسی اسب اولین فاکتور محدود کننده در انجام کارهای ورزشی است. یک اسب میتواند بهترین قلب و بهترین سیستم گردش خون و بهترین تغذیه را در دنیا داشته باشد اما هنگامیکه عاملی موجب کاهش میزان اکسیژن در دسترس خونش شود، عملکردش تحت تأثیر قرار میگیرد. تغییر شکل سوراخهای بینی اسب، ارتباط مستقیم با هوای مورد نیاز او دارد. اسبی که در حال چهار نعل است برای دسترسی بیشتر به اکسیژن، سوراخهای بینی باز و پهنی دارد. ولی اگر دیدید که اسبی در حال استراحت سوراخهای بینی باز دارد دلیل بر این امر است که مانعی سر راه جریان هوا به درون ریههای اوست و او با این کار، این کمبود را جبران میکند. هوا پس از ورود از طریق سوراخهای بینی از فضاهای استخواین استخوان سر میگذرد و با عبور از این فضاها گرم میشود و با رسیدن به بافتهای حساس ریه ها، به دمای مطلوب میرسد. شاید بتوان گفت که ناحیه گلو حیاتی ترین مسیر فوقانی جریان هوا است. هوا از فضایی به نام حلق که در پشت دهان قرار دارد عبور میکند. در اینجا از بین تارهای صوتی وارد حنجره میشود. موقعیت حنجره به کام نرم بستگی دارد. کام نرم میتواند از ورود غذا به حنجره جلوگیری کند و یا مسیر آن را به مری باز نماید. در اسب در حال استراحت تارهای صوتی مانند پردهای از روی حنجره آویزانند. ولی مسیر هوا را به طور کامل نبستهاند. این پردهها هنگام تمرینات ورزشی اسب باز میشوند و اجازه عبور هوای بیشتری را میدهند. نای یک لوله عمودی است که در راستای گردن از حنجره به ریهها کشیده شده است. در اسب ایستاده این لوله، زاویهای تشکیل میدهد که اسب قادر به خروج مایعات از ریه خود نیست. هنگامی که اسب از روی زمین چیزی میخورد، موکوس میتواند با نیروی جاذیه زمین خارج شود. در باقی زمانها این موکوس توسط میلیون پرز نازک و یا مژه که در سطح دیواره نای قرار دارند با حرکت موجی شکلی به سمت بالا حرکت داده شده و به نای میرسد. سیر ورود هوا درست قبل از رسیدن به ریهها به دو برونش تقسیم میشود که هر کدام به یک ریه وارد میشوند. برونش، خود به برونشیوهای کوچکتری تقسیم میشود و بالاخره برونشوها هم به آلوئولها یا کیسههای هوایی منتهی میگردند. که در آنجا معاوضه اکسیژن با دی اکسید کربن انجام میپذیرد. این سیستم باید همواره به منظور خنثی کردن خشکی هوا در گذرگاه عبوری خود مرطوب نگه داشته شود. به همین منظور سلولهای سطح آلوئولها دائماً موکوس ترشح میکنند. در اسب سالم مقدار تشکیل موکوس آنقدر کم است که هیچ گاه جمع نمیشود و تخلیه آن توسط مژهها بسیار ناچیز است. یکی از علائم سلامت اسب این است که هنگامی که لوله تنفسی او را توسط آندوسکوپ ارتجاعی معاینه میکنیم، موکوس قابل رویتی در آن نمیبینیم و به همین علت هم هیچ ترشحی در سوراخهای بینی اش رویت نمیشود، اگر بافت ریهها به هر علتی ملتهب شود، دو اتفاق میافتد. اول آنکه مقدار موکوس تولید شده زیاد میشود. دیگر آنکه دیوارههای آلوئولی ضخیم میگردند.
سرفهبه همراه تب و ترشحبه دلیل هرپس ویروس اسبی تیپ Iشایع است
به دلیل آنفلو آنزانادر است مگر در اپیدمی
به دلیل خفگیبا تورم غدد تحت فکی و گلو همراه است.
بدون تببه دلیل کرمهای ریویدر اسبهایی که خارج از اصطبل در علفزار چرا میکنند.
به دلیل انسداد ریویدر اسبهای داخل اصطبل
تشخیص ناراحتی اسبی که سرفه میکند.
بیماری انسداد مزمن ریوی COPD
این بیماری نام جدید عارضهای است که قبلاً به بروکن ویند یا هیوز معروف بود. نام بیماری بیانگر مشکل تنفسیای است که موجب انسداد مزمن مجاری ریوی میشود. این انسداد میتواند در مسیر ورودی هوا و برونشیوها با انقباض یا اسپاسم عضلات دیوارهای آنها همراه باشد به این حالت تنگی برونش گویند. انسداد همچنین میتواند به واسطه تجمع موکوس غلیظ ایجاد شود که این موکوس توسط کیسههای هوایی ملتهب تشکیل میگردد. عامل ایجاد کننده انسداد ریوی مزمن، حساسیت بالا نسبت به اسپورهای قارچ است که از راه تنفس از یونجه و کاه به دستگاه تنفسی حیوان راه پیدا میکنند. مسئله حائز اهمیت آن است که با تمیز کردن گرد و غبار قدیمی اصطبل مشکل حل میشود چون این عارضه فقط با اسپورهای قارچ ارتباط دارد. پس خاک اراه کف اصطبل خطر ایجاد COPD ندارد مگر آنکه به قارچ موجود در یونجه آلوده شده باشد. یکی از نکات مهم این است که قطعات درشت گرد و غبار خودشان به خودی خود آنقدر بزرگند که قدرت نفوذ به ریههای اسب را ندارند و در عبور از قسمت فوقانی دستگاه تنفسی، فیلتر میشوند. انسداد ریوی مزمن عارضه پایداری است که اگر اسبی نسبت به آن دچار حساسیت شدید شد، در او باقی میماند. با یک مدیریت بهداشتی دقیق میتوان علائم بیماری را به مدت سالها ناپدید نمود. اما به محض مواجه شدن مجدد ریهها با اسپور، واکنش انقباضی برونش دوباره آغاز میشود. هرچه مدت زمان تماس اسب با قارچ بیشتر باشد و در معرض تعداد اسپور بیشتری قرار گیرد آلوئولهای بیشتری دستخوش انقباض میشوند و بدین صورت هرچه مدت در اصطبل ماندن اسب بیشتر باشد به تدریج علائم گسترش مییابند. اولین علامت بیماری انسداد مزمن ریوی ترشح بینی است که هنگام تغذیه و در ساعات اول صبح قابل توجه است. بسیاری از مالکان اسب نسبت به این علامت دائمی توجهی نشان نمیدهند و فکر میکنند که طبیعی است. هرچه تعداد برونشیولهای تنگ شده بیشتر باشد، فعالیتهای ورزشی اسب کاهش مییابد. ولی همین علامت هم توجه مالک را جلب نمیکند. مگر آنکه اسب او قبلاً بسیار فعال بوده و فعالیتش در این وضعیت شدیداً کاهش پیدا کند. علامتی که در نهایت برای اکثر مالکان زنگ خطر است، افزایش سرفه میباشد، علی الخصوص هنگامی که مهتر در اصطبل حرکت میکند و یا هنگامیکه اسب از زمین بلند میشود. این سرفه موجب کنده شدن موکوس غلیظ مسدود کننده مجاری هوا میشود.
با پیشرفت این وضعیت تنفس اسب دستخوش تغییر میگردد. تعداد تنفس در حالت استراحت و تنفس اسب 8 الی 12 تنفس در دقیقه است که در این وضعیت به 20 تنفس در دقیقه یا بیشتر میرسد. در این عارضه فرم نفس کشیدن حیوان هم دستخوش تغییر میشود. میدانید که دم یا به داخل کشیدن هوا یک عملکرد عضلانی است. بازدم هم توسط عمل ریلکس شدن عضلات مربوطه صورت میگیرد. در عارضه انسداد ریوی مزمن، نیروی ریلکس شدن عضلات، برای خارج کردن کامل هوا از مسیرهای مسدود شده توسط موکوس کافی نیست. پس اسب ناچار است پس از بازدم یک نیروی عضلانی اضافی وارد کند تا هوای ریههایش را خالی نماید. بدین صورت بازدم اسب در دو بخش مجزا صورت میگیرد. از این رو به این عارضه بروکن ونید brokenwind میگویند. همزمان با این مسئله مسئولیت عضلات شکمی اسب هم بیشتر میشود و ما شاهدیم که در عضلات قسمت پایینی طول ناحیه شکمی اسب، گودی ایجاد میشود. پس از این رو به آن هیولاین هم گفته میشود.
عملکرد درمانی
اغلب اسبها با ماندن در چراگاه به حالت طبیعی خود بر میگردند. اگر این امر میسر نبود حتی الامکان باید مدت زمان حضور اسب در اصطبل را کاهش داد. رژیم هوای پاک میتواند تکمیل کننده درمان باشد. هیچ گاه نباید زیر این اسب کاه باشد. برای کف اصطبل باید از کاغذ پاره، کود گیاهی و یا تراشههای چوب خشک و تمیز استفاده کرد. محیط گرم و مرطوب، احتمال آلودگی قارچی را بالا میبرد. در ابتدا باید اصطبل را از گرد و غبار پاک کرد اگر در مجاورت اصطبل اسب حساس اصطبلی است که کف آن از کاه پوشانده شده باید از جراین یافتن هوای آن به این اصطبل جلوگیری کرد. هوای اصطبل باید تمام مدت به نحو عالی تهویه گردد. درب سقف اصطبل هرگز نباید بسته باشد. نکته دیگر آنکه اصطبل نباید در مجاورت کاه و یونجه باشد چون امکان انتقال آنها توسط باید به اصطبل زیاد است.
رژیم هوای پاک
1.کف اصطبل باید عاری از همه چیز باشد.
2.تمامی دیوارها و سقف اصطبل باید جارو برقی کشیده شود.
3.اصطبل را باید از جریان هوای اصطبل مجاور حفظ کرد.
4.از درست کار کردن وسیله تهویهای هوا مطمئن شوید.
5.برای کف اصطبل از براده چوب، کود گیاهی و یا تکههای کاغذ استفاده کنید.
6.کف اصطبل را تمیز و خشک نگه دارید.
بهترین کار آن است که برای تغذیه اسب از یونجه استفاده نشود. و به جای آن مکمل غذایی جایگزین گردد. البته استفاده از این مکمل، مدت زمان تغذیه اسب را کاهش میدهد و همین امر موجب ملالت و خستگی اسب میشود. علف وکیوم شده و بسته بندی نظیر پروپاک، جانشین خوبی برای یونجه است و ارزش تغذیهای خوبی به نسبت یونجه دارد. ولی هنگام نگهداری از این بستهها باید دقت کرد که کیسه پلی تنی آن سوراخ نباشد. هنگامی که بسته را باز میکنید باید به سرعت استفاده شود چون خیلی سریع در مجاورت هوا به قارچ آلوده میشود. سیلاژ جانشین دیگری برای یونجه است. ولی سعی کنید از بستههای بزرگ آن استفاده نکنید زیرا خطر آلودگی با بوتولیسم دارد. برخی فکر میکنند برای کاهش خطر این عارضه خیساندن یونجه در آب شیوه مؤثری است. ولی حتی با چند بار شستشو با آب هم فقط تعداد بسیار کمی از اسپورها شسته میشوند و تنها نتیجهای که حاصل میگردد آن است که اکثر اسپورها به خوشههای خیس یونجه میچسبند و در سطح خارجی بسته بندی خوشهها یعنی همان جایی که در معرض تنفس اسب است باقی میمانند. البته وسائل مخصوصی برای این کار است که میتوان به کمکشان اسپورها را از خوشهها جدا کرد.
می توان مقدار یونجه تغذیهای اسب را کاهش داد و بجای آن از محصولات آلفالفا در رژیم غذایی او استفاده نمود. خوشبختانه میتوان با آزمایش کردن یونجه میزان خطر آلودگی آن را تخمین زد. این کار را با برداشتن مقداری خاک موجود بر روی یونجه و دیدن آن در زیر میکروسکوپ انجام میدهند. یونجهای که روی آن فقط تعداد کمی اسپور موجود است و یا اصلاً اسپوری وجود ندارد برای خرید مناسب است. داروهای مؤثری برای درمان انسداد ریوی مزمن وجود دارد. کلن بوترول خوراکی تأثیر خوبی در کاستن انقباض برونش دارد. مصرف این دارو به همراه رژیم هوای پاک در بهبود بیماری اسب بسیار مؤثر است. در اسبهایی که فاقد علائم میباشند، میتوان از اسپری سدیم کروموگلیکات به منظور جلوگیری از رها شدن هیستامین و مواد دیگر در ریه، استفاده کرد. با این اسپری میتوان خطر آلودگی به قارچ را در کاه و یونجه از بین برد.
هرپس ویروس اسبی تیپ EHVI I
هرپس ویروس اسبی تیپ I یک ویروس دستگاه تنفسی است ولی گاهی موجب سقط جنین در مادیانها و یا فلج نیز میگردد. EHVI عفونت شایعی است که ممکن است به عنوان سرماخوردگی هم تلقی شود. هنگامی که ویروس وارد بدن میشود واکنش اسبها بسته به میزان ایمنی شخصی آنها متفاوت است. برخی اسبها هیچ گونه علائمی نشان نمیدهند و برخی دیگر کاملاً بیمار میشوند. ویژگی EHVI آن است که برخی اسبها در مقابله با آن به صورت ناقل خاموش باقی میمانند. حملات این عارضه ممکن است مکرراً و بدون ایجاد هیچ گونه ایمنی در بدن اسب باشد. پس از ایجاد عفونت طبیعی با EHVI، ایمنی ایجاد شده رد بدن تا 6 ماه دوام دارد. اولین نشانه عفونت با EHVI بالا رفتن دمای بدن است که این افزایش دما درست قبل از بروز بیماری صورت میگیرد و مالک اسب متوجه آن نمیشود. دانستن دمای بدن اسبهایی که با اسب آلوده در ارتباطند، از خود اسب ضروری تر است. در ابتدای بیماری ترشحات شفافی از بینی حیوان میآید ولی به تدریج این ترشحات، غلیظ و چرکدار میگردد و اسب شروع به سرفه میکند. این سرفه دو هفته یا بیشتر به طول میانجامد غدد لنفاوی اطراف گلو و زیر فک، به طور خفیف متورم میشوند. برخی اسبها این علائم را ندارند ولی اکثر آنها حداقل چند روزی علائم را نشان میدهند. در اسبهایی که در شرایط استرس زا هستند، نظیر اسبهای مسابقهای در حال تمرین، این دوره به چندین ماه هم میرسد. تشخیص دقیق EHVI کار بسیار سادهای است. میتوان با یک سواب از ترشحات بینی اسب نمونه گیری کرد و آن را کشت داد. با این کار میتوان ویروس را بلافاصله شناسایی کرد. متأسفانه این عمل فقط در هنگامی که درجه حرارت اسب بالاست، نتیجه بخش است. راه دیگر آن است که میتوان در روزهای دهم تا چهاردهم بعد از شروع عفونت، از حیوان نمونه خون گرفت و آن را با نمونه تهیه شده در روزهای اول مقایسه نمود و بدین طریق متوجه شد که چه ویروسی موجب تحریک سیستم ایمنی شده است.
عملکرد درمانی
از آنجائیکه این ویروس عامل عفونت دستگاه تنفسی است پس رژیم هوای پاک اقدام مناسبی است. هیچ داروئی برای از بین بردن خود ویروس وجود ندارد. اسب به دنبال عفونت اولیه تنفسی با انجام حرکات تمرینی دچار خونریزی ریوی میشود. ارزش درمانی آنتی بیوتیکها در اینجاست که مانع عفونت ثانویه در ریهها میشوند. موکولیتیکها همانند اسپوتولوزین به کاهش ویسکوزیته موکوس تشکیل شده در ریهها کمک میکند. از این رو اسب برای خارج کردن آن راحت تر میشود. کلبوترول نیز با باز نگه داشتن راههای هوا از تجمع موکوس جلوگیری میکند. ما نباید در دمان به دنبال بند آوردن سرفه اسب باشیم. چون حیوان توسط همین سرفه، موکوس ایجاد شده در ریههایش را تخلیه مینماید. ایزوله کردن اسب و رعایت نکات بهداشتی نظیر تمیز کردن لوازم جانبی نقش مهمی در جلوگیری از انتشار ویروس دارد. هنگامی که اسب در داخل اصطبل تکان میخورد، درب اصطبل را بایستی بست. همچنین اسب تازه وارد را نباید با دیگر اسبها یک جا قرار داد، این نکات در پیشگیری از این بیماری بسیار مهم است. واکسنهای خوبی برای پیشگیری وجود دارد که در دسترسند که این واکسنها تنفس را بر ضد ویرس EHVI ایمن میکنند. این ایمنی همانند ایمنیای که در اثر ابتلا به عفونت طبیعی حاصل میشود، کوتاه مدت است و بعد از 6 ماه باید مجدداً واکسیناسیون صورت گیرد.
خونریزی ریوی متعاقب تمرین EIPJ
به EIPH اپیستاکسی هم گفته میشود. ولی از نظر علمی این دو عارضه با هم متفاوتند. در EIPHخونریزی از ریهها صورت میگیرد و این خون از بینی خارج میشود. این عارضه در اثر فشار تمرینات است ولی اپیستا کسی به معنی خونریزی خودبینی است. پس علامت مشخصه هر دو عارضه خون دماغ است. حدود 10 درصد از اسبهایی که خون دماغ میشوند منشأ، خونریزیشان ریه است که به دنبال تمرینات پر تنش و پر تکاپو میباشد. مالک اسب در این هنگام نمیتواند به درستی مشکل اصلی حیوانش را دریابد، مگر از طریق معاینه توسط اندوسکوپ فیبرئوپتیک. این دستگاه قادر است از لارنکس اسب عبور کند و تا ناحیه نای پایین برود و خونریزی را نشان دهد. پس هر اسبی ممکن است پس از تمرین خونریزی از بینی داشته باشد ولی مسئله وقتی حائز اهمیت است که این خونریزی به طور منظم رخ دهد. این خونریزی به واسطه فشارهای زیاد بر بالاترین بخش ریه ایجادمیگردد. این مشکل در اسبهایی که از انسداد ریوی مزمن رنج میبرند بیشتر حادث میشود. این عارضه در اکثر اسبهای مسابقهای که در آخرین مرحله مسابقه فشار بسیار زیادی را بر روی دستگاه تنفسی خود متحمل میشوند مشاهده میگردد.
عملکرد درمانی
اگر اسبتان به طور منظم خونریزی دارد، دیگر برای هر اقدامی دیر است و کار چندانی نمیتوان برایش انجام داد. زیرا تخریبی که بر ریهها وارد شده، دیگر دائمی است. در این مرحله تنها کاری که میتوان کرد آن است که میزان این گونه تمرینات را کاهش داد تا از فشار وارده بر روی قسمت فوقانی ریه و احتمال بروز EIHP کاست. پس از این اقدام رژیم هوای پاک بسیار مفید خواهد بود و همچنین در صورت نیاز میتوان از داروهای منع کننده برونش نظیر کلنبوترول استفاده کرد. داروی دیورتیک فروزماید نیز در پیشگیری از EIPH نقش مؤثری دارد ولی عملکرد این داروها کاملاً بر ما مشخص نیست. حتی الامکان باید هرگونه مشکل تنفسی نظیر فلج حنجره و... را که منجر به تنگ شدن راههای تنفسی میشود، مرتفع نمود تا بدین صورت فشار وارده بر روی سیستم تنفسی کاهش یابد.
آنفلوانزا
در اسبها دو نوع ویروس آنفلوانزای شایع وجود دارد که عبارتند از سویه پراک تیپ I و سویه میامی تیپ 2. در اینجا هم همانند آنفلوانزای انسانی تعدادی ویروس زیر گروه وجود دارد که فراوانی آنها به اندازه دو تیپ اصلی ذکر شده نیست. آنفلوانزای اسبی یک بیماری تنفسی بسیار جدی است که بخصوص در کرهها میتواند منجر به مرگ شود. این بیماری به سرعت شیوع مییابد و دوره کمون آن بین 3 الی 10 روز است. اسبهای درگیر ترشح بیی دارند به تناوب سرفه میکنند که این سرفهها اغلب مرطوبند. ظاهر این اسبها کاملاً بیمار و تب دار به نظر میرسد اگر قبل از بهبود کامل، به اسب فشار زیادی وارد آید عضلات قلب ممکن است در اثر عفونت برای همیشه ضعیف شود. این وضعیت در آینده، اسب را مستعد ابتلا به COPD میکند.
عملکرد درمانی
آنفلوانزای اسبی عارضه نادریست. زیرا واکسنهای بسیار مؤثری برای پیشگیری آن وجود دارد که دارای ایمنی خوبی هستند. واکسیناسیون در اسبهای مسابقهای بسیار حائز اهمیت است. حداقل میزان واکسیناسیون قابل قبول، دو تزریق به فواصل 21 تا 92 روز است و اولین یادآوری باید بین 150 الی 210 روز بعد از تزریق اولیه انجام شود و بعد موعد یادآوری سالیانه است. هیچ راهی برای کشتن ویروسهای آنفلوانزا وجود ندارد. استفاده از موکولیتیکها که داروهای رقیق کننده ترشحات موکسی اند،نظیر اسپوتولوسین و باز کننده برونش نظیر کلنبوترول از شدت وخامت علائم میکاهد و بهبود را تسریع مینماید. اسب پس از ابتلا به عفونت باید مدت 6 هفته در استراحت کامل بسر برد تا از بروز مشکلات قلبی جلوگیری شود. تمام محوطهای که اسب در آن قرار دارد باید دقیقاً اتسریل شود تا از اپیدمی بیماری جلوگیری گردد.
فلج حنجره
این فلج میتواند ناقص یا کامل باشد. در این عارضه عصب راجعه حنجره که عصب دهنده عضلات است و از طریق حنجره راه هوا را با کنار کشیدن طنابهای صوتی باز میکند فلج میشود. اغلب اوقات عصب سمت چپی دستخوش این عارضه میگردد. و در هنگام تمرینات پر تکاپو این عصب دیگر قادر به کنار کشیدن طناب صوتی نخواهد بود. آشفتگی هوایی قابل توجهی اطراف تار صوتی فلج شده پدید میآید که موجب افزایش صدای خس خس اسب هنگام فعالیت شدید میشود. به همین دلیل به این حالت خرناس میگویند. البته این نکته را یادآور شویم که عوامل دیگری هم میتوانند موجب ایجاد این صدا شوند که قبلاً شرح آن داده شده است. حنجره اسب باید از نظر فلج تار صوتی با اندوسکوپ فیبرئوپتیک معاینه شود.
عملکرد درمانی
اگر اسب در اثر فلج حنجره دچار صدای خرناس شود ولی باز هم هنوز قادر به انجام فعالیتهای ورزشی باشد و هیچ ضعفی از سیستم تنفسی خود نشان ندهد، توجه خاصی لازم نیست. سالهای متمادی درمان فلج حنجره را عمل جراحی هابدی میدانستند و این کار کیسه پردهای را از پشت تار صوتی برمیداشتند. این عمل در برخی موارد منجر به کاهش صدا میشود. اگر فلج حنجره روی فعالیت اسب تأثیر قابل توجهی داشت میتوان از عمل تای بک که یکی از روشهای انتخابی درمان است استفاده کرد. در این عمل طناب صوتی را به دیواره کناری میدوزند و با این کار راه عبور هوا افزایش مییابد.
کرم ریه
محل زندگی انگلی به نام دیکتیو کولوس آرنفیلدی در ریههای اسب است. کرمهای بالغ تخم گذاری میکنند و این تخمها توسط موکوس ریهها خارج میشوند و وارد چراگاه گشته و در آنجا تبدیل به لارو میگردند. اسب این لاروها را هنگام چریدن میبلعد و لارو دوباره به ریهها وارد میوشد و در آنجا به چرخه زندگی خود ادامه میدهد. در بیشتر موارد رشد مرحله لارو در ریهها صورت میگیرد. اکثر عفونتهایی که در اسب ایجاد میشود به واسطه تخمهای مربوط به کرمهای ریوی ساکن در ریه الاغها است. اکثر الاغها به کرمهای ریوی آلودهاند ولی این انگل در آنها هیچ عارضه ای ایجاد نمیکند ولی در اسبها موجب ایجاد علائم متفاوتی میشود. کرم ریه در اسب ایجاد سرفه مزمن میکند. این سرفه غیر عادی است زیرا هنگام چریدن بر اسب عارض میشود و در اصطبل وجود ندارد. اسب ممکن است هیچ علامت دیگری نشان ندهد. گاهی هم ممکن است ترشح بینی داشته باشد. در موارد حاد، تنفس به سختی صورت میگیرد. تشخیصی که براساس دیدن تخم کرم در مدفوع است برای ما چندان قابل اعتماد نیست. اگر اسب مبتلا به کرم ریه باشد، در نمونه تهیه شده از موکوس موجود در حنجره، سلولهای غیر طبیعی دیده میشود. قابل اطمینان ترین راه تشخیص بیماری پاسخ به درمان است.
عملکرد درمانی
از هرگونه ارتباط اسب با الاغ جلوگیری نمائید و حداقل تا یک سال اسب را برای چریدن به پادوک نبرید. آیورمکتین مخصوص کرم در دزهای معمولی، یکی از راههای مقابله با کرم است.
بیماری استرانگل (گورم یا کتو)
استرانگل عفونتی مربوط به غدد لنفاوی اطراف حنجره و زیر فک است. این عارضه توسط باکتری استرپتوکوکوس اکوئی ایجاد میگردد. دمای بدن اسب آلوده در این بیماری بالا رفته و ترشحات فراوان و بد بو از بینی خارج میشود. غدد لنفاوی اطراف زاویه فک، فوق العاده برآمده میشوند و امکان ترکیدن آنها وجود دارد که در این صورت چرک غلیظی از آن خارج میگردد. اسب ممکن است در تنفس دچار مشکل شود. این بیماری اکثر اسبهای جوان را آلوده میکند.
عملکرد درمانی
چرکی که از بینی و آبسههای ترکیده خارج میشود بسیار بیماری زا است. رعایت جدی اصول بهداشتی در مورد پوشش و لوازم اسب اساس پیشگیری از شیوع باکتری به دیگر اسبها است. در اوج بیماری درمان آنتی بیوتیکی بسیار مؤثر میباشد. کمپرس آب گرم به سرباز کردن آبسه کمک میکند. با سرباز کردن آبسهها وضعیت اسب به طور قابل توجهی بهبود مییابد. هیچ واکسیناسیونی بر علیه استرانگل در انگلستان وجود ندارد.